15 Şubat 2009 Pazar

Muhteşem 5 Telli Banjo

Bu yazıda 5 telli banjo'yu detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Aslında banjo, diğer geleneksel telli çalgılara oldukça benzesede, çok önemli bir fark sayesinde, diğerlerinden bambaşka bir enstrüman haline geliyor. Bu fark ise 5. telin sırrı. Banjo'nun 5. teli diğer 4 telin aksine, sap kafası kısmından çıkmıyor, klavyenin 5. perdesinden çıkıyor. Bu da banjo'nun o eşsiz melodileri kolayca çıkarmasını sağlıyor.


5 akort kulağının dizilimi

5. telin bir diğer özelliği de; 1'den 4'e kadar tizden basa giderken, 5. tele gelince bir anda 1. telden bile daha tiz oluyor. Böylece banjo'nun 5 telinin bas-tiz aralıklarıda şu şekilde oluşuyor.

Bu temel farkları açıkladıktan sonra, şimdi de banjo'nun kısımlarını tek tek tanıyalım;

I-BOYUN
Sap Kafası: 4 telin akortunu yapmaya yarayan 4 kulağın bulunduğu sap kısmı. (Peghead)
Klavye: Sap kafasıyla gövde arasında bulunan perdeleri tutan kısım. (Fingerboard)
Perde: Banjo'nun klavyesini enine bölen çubuklardan oluşan ve basılı olduğu notanın f rekansını belirleyen aralıklardır. (Fret)
Akort Kulakları: Kendi ekseni etrafında dönerek tellerin akortlarını (bas-tiz ayarı) yapmaya yarayan düğmeler. 4 tanesi sap kafasında bulunur, diğeri de 5. perdenin hemen yanında. (Tuning Pegs)
Kilit: İki tane bulunur. Birincisi klavyeyi sap kafasına bağlayan noktada, diğeri ise 5. akort kulağının klavyeye bağlandığı yerde. Genelde fil dişi, kemik ve ya plastikten yapılır. Mevcut akortlarını korumasına yardımcı olur. (Nut)
Truss Rod: Görünürde değildir, ama boyun kısmının çok önemli bir parçasıdır. Klavyenin altında boylu boyunca uzanan metal bir çubukt ur. Boynun stabil kalmasını ve titreşimler sırasında eğimini ayarlar. Sap kafası kısmından ulaşılabilir.

II-GÖVDE
Kafa: Plastik ve ya deriden yapılan ve banjonun üstüne kaplayan gergin bir zar tabakadır. Banjo'nun sesini özelleştiren en önemli kısımlardan biridir. (Head)
Kasnak: Banjo'nun arka kısmında bulunan genellikle laminant'den yapılan dairesel tahta bölüm. Banjo'nuzun iyi ses verebilmesi açısından önemlidir. (Rim)
Kancalar: Gövdenin etrafını saran ve kafa kısmındaki yüzeyin gergin kalmasını sağlayan metal vidalalar. (Brackets)
Gerilim Çemberi: Kancaların düzgün bir şekilde sıralanıp kafa kısmına geçmesini sağlayan metal halka. (Tension Hoop)
Köprü: Tellerden gelen sesi gövdenin içine aktarmaya yarayan kısım. Kafa kısmının üstünde bulunur. 5 telde köprüden geçer. (Bridge)
Kuyruk: Tellerin gövdede bittiği yerde 5 teli birden tutan bölme. Banjo'nun tonuna az da olsa etkisi vardır. (Tailpiece)
Kolçak: Hassas kafa kısmını çalma sırasında oluşabilecek olası darbelerden koruyan ve çalmayı kolaylaştıran, üzerine kolumuzu koyduğumuz metal destek. (Armrest)
Rezonatör: Banjo'dan çıkan sesin kuvvetinin artırmasını sağlayan tahta aksam. (Resonator)
Rezonatör Vidası: Rezonatörü banjonun gövdesine bağlayan metal parçalar. (Resonator Screw)

Bu parçaların banjodaki yerleşimleri;

Banjo'nun Kısımları


Üst kısımdaki deriyi geren kancalar



Banjonun temel yapısı, akustik özellikleri ve bas-tiz aralıkları şimdilik bu kadar. Artık banjo'yu az çok tanıdığımıza göre, ufak bir satın alma rehberi hazırlamanın zamanı geldi. Bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle.

Güzel Günler...