Calvin and Hobbes #3

Jason Aldean

Yeni nesil sayılabilecek, country müziğin parlayan genç yıldızlarından biri Jason Aldean. 77 doğumlu ve 3. albümünü bu yıl içerisinde çıkardı. Şarkılarında müzik olarak olmasada, özellikle sözlerinde, kendine idol olarak aldığı country efsanesi George Strait etkisi görülebiliyor. 2004 yılında ilk albümünde, onu Amerika çapında üne taşıyan ve benim kişisel olarak favori şarkım olan:
Amarillo Sky--

Ash Ketchum

Calvin and Hobbes #2

Sugarland

Geçtiğimiz yıl Grammy'lerde country ödüllerini süpüren Atlanta çıkışlı, pek bir klasik güney ikilisi, mazileri 90'lara kadar uzansada çıkışlarını ancak 2004 yılında gerçekleştirebildiler, işte o albümden hoş bir şarkı, tüm sürünenler için gelsin =)
Stand Back Up--



tears may fill my eyes

Russell

The Dubliners - Barney McKenna

İlk yazılarımda bahsettiğim Afrika'dan çıkıp, doğrudan güneş batmayan topraklara giden banjo'nun İrlanda'daki bugünkü hali; Barney McKenna'dan kendi tabiriyle "İrlanda tarzı, üç kişilik düet grubu"
The Dubliners--

Calvin and Hobbes

Stewie Plays the Banjo

Clawhammer I

Daha önce de belirttiğim gibi clawhammer, parmağımızın dışıyla, yani tırnaklarımızla tele vurduğumuz bir teknik. Alıştırmalardan önce birkaç önemli nokta;

• Sağ elimizi banjomuzun tepe kısmınında klavyeye yakın olan tarafta tutmamız daha kolay bir kullanım sağlayacaktır. ( resimdeki pozisyonda)
  
• Baş parmağımız haricinde kalan 4 parmağımızda tellere tırnak kısmıyla vuracak.
• Baş parmağımız sadece 5. tele vuracak, tırnağını kullanmayacak ve bu tele yukarıdan aşağı doğru bir hareketle vuracak.
• Tablardaki yatay çizgiler banjomuzun tellerini temsil edecek, hangi telin üzerinde bir rakam varsa o tele vuracağız, o rakam ise tele vururken hangi perdeye basmamız gerektiğini gösterecek. Başlarda hiçbir perdeye basmayacağız ve rakam hep "0" olacak.
  
• Her notamızın altında bir harf olacak, bunlar ise o tele hangi parmağımızla vurmamız gerektiğini söyleyecek(i: işaret parmağı, b: baş parmak, o: orta parmak... gibi)
  

Clawhammer Alıştırmaları;


1) Bütün vuruşlar işaret parmağı ile...


Alıştırmanın Ses Dosyası: CH1



2) Bütün vuruşlar işaret parmağı ile...


Alıştırmanın Ses Dosyası: CH2



3) Tellere en rahat olduğunuz şekilde, istediğiniz parmaklarla basın...


Alıştırmanın Ses Dosyası: CH3



4) 5. tel haricindeki tellere en rahat olduğunuz şekilde, istediğiniz parmaklarla basın, 5. tele ise sadece başparmağınızla...


Alıştırmanın Ses Dosyası: CH4


Clawhammer tekniğinin birinci kısmı bu kadar, ikinci bölümde akorlarımızı kullanacağız o yüzden çok uğraşmamız gerekecek, ama önce biraz bluegrass...

Güzel Günler...

Banjo'nun Akordu

Eğer daha önce enstrüman çaldıysanız ve iyi bir müzik kulağınızın olduğunu düşünüyorsanız aşağıdaki linkdeki videodan da akort etmeyi deneyebilirsiniz.
Expert Village Banjo Akordu

Ancak daha önce hiç müzik tecrübeniz yoksa bile, elektronik akort cihazınızı aldıysanız bu iş oldukça kolay olacak. Cihazımız böyle birşey;

Bu cihaz sesle çalışmaz, titreşimlerle çalışır o yüzden gürültülü ortamlarda da rahatlıkla kullanabilisiniz. Kullanımı çok basittir. Cihazı banjo'nuzun sap kafası kısmına şu şekilde takın;

Ekranı rahatça görebileceğiniz bir açıya getirin. A4 kalibrasyonunun, yani tepedeki rakamın 440 olduğuna emin olduktan sonra akorda başlayabilirsiniz. 5 telinizden birine hafifçe vurun, ekranda bir harf belirecektir. İşte bu harf telinizin o andaki akordudur. Harfler şu şekilde sıralanmakta;

A, A#, B, C, C#, D, D#, E, F, F#, G, G# (basdan tize doğru)

Örnek verecek olursak bir tele bastık diyelim ve o telde ekranda çıkmasını beklediğimiz harf D. Eğer ekranda C harfi çıkıyorsa, D'ye ulaşmamız için yapmamız gereken şey, teli gerginleştirmek. Bu işlemi yaptıktan sonra telimize vurduk ve bir baktık, fazla gerginleştirmişiz ve E olmuş. Şimdi D 'ye geri dönmemiz için telin gerginliğini azaltmamız gerekecek. Bu kadar basit.

Aşağıda banjo'muzun 5 telinin akort cihazında vermesi gereken notalar var. Yukarıda anlattığım şekilde kolayca yapabileceğinize eminim.

5. tel: G
4. tel: D
3. tel: G
2. tel: B
1. tel: D

5. tel en kısa olan telimiz ve ondan sonra aşağı doğru sıralanıyorlar.

Şimdi bu noktada birşeyden bahsetmem gerek. Banjo'muzun 5. telinin, adeta gülü seven dikenine katlanır sözünü kanıtlarcasına, çok zor ve zahmetli bir akordu vardır. Çevirirsiniz, akordu bulursunuz elinizi bir çekersiniz aynen geri atar; ya da akordu yapmışsınızdır ama yanlışlıkla eliniz akort kulağına dokunmuştur; hemen atar. Bu kadar gıcıktır 5. telin akordu ama azıcık sabırla bu işi halledebilirsiniz. 5. tel yüzünden elektronik akort cihazınızı sakın yanınızdan ayırmayın.

Evet bu bilgiler banjo'nuzu akort etmeniz yeterli, ancak kulağınız alıştıkça kendinizde akort edebileceksiniz. 5. telle o kadar çok boğuşacaksınız ki, onun akordunu 2. veya 3. hafta gibi kendiniz yapmaya başlayabileceksiniz. Diğerleri ise zamanla, henüz ben de o aşamaya gelemedim maalesef.

Artık banjo'muzu çalmamamız için hiçbir bahanemiz yok. Akordumuzu da yaptık; her şey hazır.

Güzel Günler...

Çalma Stilleri

Bu stiller sağ el parmaklarının tellere vurma şekliyle alakalı. Günümüzde en çok kullanılan iki banjo çalma stili var. Bunlar clawhammer ve bluegrass. İki stilde de sadece sağ ellerin tellere basma şekli değil, çıkardıkları seslerde farklı oluyor.

Clawhammer: Bu teknikte tellere yukarıdan aşağı doğru vuruluyor. Clawhammer stili bu iki teknikten daha eski olanı. Bu tekniğin ilk örnekleri, banjo'nun çıkış yeri olan Afrika kıtasına kadar uzanıyor. Bu teknikte herhangi bir penaya ihtiyaç duyulmuyor. Tırnağımızla yukarıdan aşağı tellere vurmamız yeterli.

Bluegrass: Bu teknikte ise, tahmin edebileceğiniz gibi, tellere aşağıdan yukarı doğru bir hareketle vuruluyor. Şart olmasa da tekniğin esas kullanımı pena ile. Başparmağımıza bir adet plastik, orta ve işaret pamağımıza iki metal pena ile uygulanıyor. Daha önce ki yazılarımda bu penaları ve nereden bulabileceğinizi açıklamıştım. Bluegrass, banjo'yu Amerika'da ulusal üne kavuşturan bir stildir. Bu stili 40'lı yılların sonlarına doğru, ünlü banjo ustası Earl Scruggs keşfetmiştir. Kişisel fikrim, bu teknik clawhammer tekniğinden daha hoş melodiler verir. Çoğu banjo içeren country ve blues şarkılarında bu teknik kullanılmıştır.

Ben gene de iki tekniğide bir arada götürmeye çalışacağım. Bir sonraki yazımda artık teorik kısmı aşıp, uygulamaya geçeceğiz. Clawhammer tekniği ile başlayacağız, ama önce akort.

Güzel Günler.

Teorik Bilgiler

Bu yazıda ileride ihtiyaç duyacağımız birkaç temel bilgi vereceğim.

- Banjo'da en alttaki tel 1. ve en üstteki tel 5. olcak şekilde, tellerin sıralaması aşağıdaki şekilde olacaktır. Daha kolay aklınızda tutabilmeniz için; banjo'nuzu çalar pozisyondayken, yukarıdan gördüğünüz sırayla olduğuna dikkat edin. Portemiz ve üzerinde bulunan yatay cizgiler, banjo'nun 5 telini temsil edecek. İşaret, hangi telin üstündeyse o tele vuracağız.




- Başlangıçta 3 tane akoru bilmemiz yeterli olacak. Akor dediğimiz şey, sol elimizin parmaklarının enstrümanımızın tellerine basması, ve bu şekilde vurulan tellerden gelen sesin tonlarının değişmesi. Akortla herhangi bir alakası yoktur.
1- G: Gayet basit olup, sol elimizin hiçbir tele basmamasıdır.
2- D7: Burada biraz zorlaşmaya başlayacak.Orta parmağımız, 3. telin 2. perdesine basarken; işaret parmağımız, 2. telin 1. perdesine basacak.
3- C: Bu biraz daha zor. İşaret parmağımız 2. telin 1. perdesinde, orta parmağımız 4. telin 2. perdesinde, yüzük parmağınız ise 1.telin 2. perdesinde olacak.

Görsel olarak da şu şekilde açıklanabilir;

Yukarıdaki şekildeki teller sırasıyla 2. 3. 4. ve 5. teller. Tepe noktası tam olarak kilit kısmı ve ondan sonra sırasıyle perdeler başlıyor. İçi dolu yuvarlaklar ise sol el parmaklarımızın o akor için basması gereken perdeleri işaretliyor.

Burada dikkat etmeniz gereken nokta, akor sırasında basılmayan tellere en ufak bir temas bile seste ciddi bozulmalara yol açacağı.

Son olarak da, çalacağımız notalar portemizin üzerine yerleştiğinde hangi telde ise, o tele basmamız yeterli olacak. Notanın tepe kısmındaki rakam ise bize o notayı çalarken, o telin hangi perdesine basmamız gerektiğini belirtecek. Çalma stillerin ardından bu konuda daha detaylı bir bilgi vereceğim.

Güzel Günler...

Alışveriş Listem

1. Banjo
2. Elektronik Akort Cihazı
3. Yedek Tel Setleri
4. Metal Parmak Pena
5. Plastik Başparmak Pena
   

1-Banjo: Bu yazının oluşturulduğu tarih itibariyle, Türkiye sınırları içine ithal edilmiş 2 banjo mevcuttur. Biri Extreme XBAN40, diğeri ise ARBAN-500. İki banjo'da özellikle fiyat olarak, başlangıç seviyesi için ideal gözüküyor. Bunun dışında bu yazının devamında linkini vereceğim sitelerden de banjo getirtmeniz mümkün, ancak bunlardan birini seçmeniz bence daha mantıklı olacaktır.

2-Elektronik Akort Cihazı: Banjonun kendisinden bile daha değerli olacaktır sizin için, çünkü çok büyük bir ihtimalle, etrafınızda bir banjo'yu akort edebilecek bir insan olmayacak. Aşağıda bu cihazı temin edebileceğeniz bir link veriyorum, kullanımı ise sonraki yazılara...
FZone Digital Tuner

3-Yedek Tel Setleri: Gene sıklıkla elinizin uzanacağı bir ihtiyaç olacak yedek telleriniz. Özellikle akortu çok zor ve zahmetli olan 5. tel sizi sıkıntıya sokacaktır. O yüzden bu işe girişmeden önce yedek tel stoğunuzu yapın. Maalesef; Türkiye sınırları içinde banjo teli adı altında satılan bir tel yok. O yüzden yurtdışından toplu bir alım yapmanızı tavsiye ederim. Medium ve light olarak iki farklı türü karşınıza çıkacaktır, aralarında tel başına 0.1 mm'lik bir çap farkı var. Enstrümanınızdan beklediğiniz bas-tiz oranına göre bir seçim yapabilirsiniz. Ancak banjo yeterince tiz bir enstrüman olduğu için, ben medium kullanmanızı tavsiye ediyorum. İki farklı marka ve iki site de Türkiye'ye gönderi yapmakta:
D'Addario Banjo Telleri
Five-Star Banjo Telleri

4- Metal Parmak Pena: Bunlardan 2 tanesine ihtiyacınız olacak. Türkiye'de bulmanız çok çok zor olsada, imkansızdır demiyorum. Gene yurt dışından temin edebileceğiniz bir yer aşağıda.
Çeşitli Metal Parmak Penalar

5- Plastik Başparmak Pena: Gene Türkiye'de bulma şansınızın az olacağı bir aksesuar. Gene yurtdışından temin edebileceğiniz link aşağıda.
Çeşitli Başparmak Penalar

Banjo'ya başlamak için bu listedekileri temin etmeniz yeterli olacaktır. Belki penalar için acele etmeyebilirsiniz, ancak telleri ve akort cihazını almanız şart. Bu ürünleri bulabileceğiniz Avrupa merkezli diğer birkaç site linklerini de aşağıda veriyorum.

MartinsMusikkiste
Musik-Produktiv
Thomann
MusicMoose

Güzel Günler...

Muhteşem 5 Telli Banjo

Bu yazıda 5 telli banjo'yu detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Aslında banjo, diğer geleneksel telli çalgılara oldukça benzesede, çok önemli bir fark sayesinde, diğerlerinden bambaşka bir enstrüman haline geliyor. Bu fark ise 5. telin sırrı. Banjo'nun 5. teli diğer 4 telin aksine, sap kafası kısmından çıkmıyor, klavyenin 5. perdesinden çıkıyor. Bu da banjo'nun o eşsiz melodileri kolayca çıkarmasını sağlıyor.

5 akort kulağının dizilimi

5. telin bir diğer özelliği de; 1'den 4'e kadar tizden basa giderken, 5. tele gelince bir anda 1. telden bile daha tiz oluyor. Böylece banjo'nun 5 telinin bas-tiz aralıklarıda şu şekilde oluşuyor.

Bu temel farkları açıkladıktan sonra, şimdi de banjo'nun kısımlarını tek tek tanıyalım;

I-BOYUN
Sap Kafası: 4 telin akortunu yapmaya yarayan 4 kulağın bulunduğu sap kısmı. (Peghead)
Klavye: Sap kafasıyla gövde arasında bulunan perdeleri tutan kısım. (Fingerboard)
Perde: Banjo'nun klavyesini enine bölen çubuklardan oluşan ve basılı olduğu notanın f rekansını belirleyen aralıklardır. (Fret)
Akort Kulakları: Kendi ekseni etrafında dönerek tellerin akortlarını (bas-tiz ayarı) yapmaya yarayan düğmeler. 4 tanesi sap kafasında bulunur, diğeri de 5. perdenin hemen yanında. (Tuning Pegs)
Kilit: İki tane bulunur. Birincisi klavyeyi sap kafasına bağlayan noktada, diğeri ise 5. akort kulağının klavyeye bağlandığı yerde. Genelde fil dişi, kemik ve ya plastikten yapılır. Mevcut akortlarını korumasına yardımcı olur. (Nut)
Truss Rod: Görünürde değildir, ama boyun kısmının çok önemli bir parçasıdır. Klavyenin altında boylu boyunca uzanan metal bir çubukt ur. Boynun stabil kalmasını ve titreşimler sırasında eğimini ayarlar. Sap kafası kısmından ulaşılabilir.

II-GÖVDE
Kafa: Plastik ve ya deriden yapılan ve banjonun üstüne kaplayan gergin bir zar tabakadır. Banjo'nun sesini özelleştiren en önemli kısımlardan biridir. (Head)
Kasnak: Banjo'nun arka kısmında bulunan genellikle laminant'den yapılan dairesel tahta bölüm. Banjo'nuzun iyi ses verebilmesi açısından önemlidir. (Rim)
Kancalar: Gövdenin etrafını saran ve kafa kısmındaki yüzeyin gergin kalmasını sağlayan metal vidalalar. (Brackets)
Gerilim Çemberi: Kancaların düzgün bir şekilde sıralanıp kafa kısmına geçmesini sağlayan metal halka. (Tension Hoop)
Köprü: Tellerden gelen sesi gövdenin içine aktarmaya yarayan kısım. Kafa kısmının üstünde bulunur. 5 telde köprüden geçer. (Bridge)
Kuyruk: Tellerin gövdede bittiği yerde 5 teli birden tutan bölme. Banjo'nun tonuna az da olsa etkisi vardır. (Tailpiece)
Kolçak: Hassas kafa kısmını çalma sırasında oluşabilecek olası darbelerden koruyan ve çalmayı kolaylaştıran, üzerine kolumuzu koyduğumuz metal destek. (Armrest)
Rezonatör: Banjo'dan çıkan sesin kuvvetinin artırmasını sağlayan tahta aksam. (Resonator)
Rezonatör Vidası: Rezonatörü banjonun gövdesine bağlayan metal parçalar. (Resonator Screw)

Bu parçaların banjodaki yerleşimleri;

Banjo'nun Kısımları

Üst kısımdaki deriyi geren kancalar

Banjonun temel yapısı, akustik özellikleri ve bas-tiz aralıkları şimdilik bu kadar. Artık banjo'yu az çok tanıdığımıza göre, ufak bir satın alma rehberi hazırlamanın zamanı geldi. Bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle.

Güzel Günler...

Başlangıç

Daha önce de değindiğim, farklı banjo türlerinden bahsedeceğim bu yazıda. Toplamda 3 çeşit banjo olsa da, en çok kullanılanı 5 telli banjodur. Eğer buraya bir şarkıda banjo duyup geldiyseniz o melodiler %99 ihtimalle 5 telli bir banjodan çıkmıştır. Şimdi ben size bu diğer 2 banjo'yu elimden geldiğince açıklamaya çalışacağım.

Tenor banjo'yu aslında Afrika'dan ilk çıktığı haliyle olan banjo olarak açıklayabiliriz. Geleneksel telli çalgılara benzer bir şekilde sıralı şekilde yerleştirilmiş 4 telden oluşur. Bu temel farkın dışında da 5 telli banjodan fazla bir farkı yoktur. 40'lı ve 50'li yıllarda jazz ve blues tarzında kullanılan tenor banjo, yerini 5 telli banjo'ya bırakmıştır. Hala çalanları olduğu halde, sayıları gün geçtikçe azalmaktadır, özellikle Kuzey Britanya'da hala popüler sayılabilir.

Bir diğer Britanya çıkışlı, ancak bu sefer 6 telli olan, bir banjo daha mevcuttur. Ancak 1800'lü yılların sonunda icat edilen bu çalgı, yeterince popüler olamamıştır.

Günümüzde hala çeşitli örnekleri olsada, dediğim gibi, 5 telli banjo'nun şu anda diğerlerine karşı bariz bir üstünlüğü bulunmakta. Ben de bu noktadan sonra sadece 5 telli banjo'ya yoğunlaşacağım.

TENOR BANJO

6 TELLİ BANJO

Güzel Günler...

Tanışma

Türkiye'ye sesi olmasa da, ismi oldukça yabancı bir alet banjo. Bu tabii ki çok doğal, Afrika'da doğan ve malum ticaretler sonucunda Amerika kıtasına ulaşan ve orada yerelleşen bir halk çalgısı banjo. Amerika'da bile oldukça uzun bir süre yerel kalmış. İlerleyen yazılarımda bahsedeceğim birkaç müzisyen sayesinde ulusal bir üne kavuşmuş. Şu sıralar ise banjo pek çok müzik türüne empoze olmaya başladı. Özellikle blues ve soul'la başlayın akım, pek çok indie müzisyenin bu enstrümanı keşfetmesiyle yavaş yavaş kendini hissettirmeye ve sesini duyurmaya başladı.

Metal bir kafesin üstüne gerilmiş deri, sesi kuvvetlendirsin diye kenarlara konmuş birkaç metal rözenansla bir telli çalgıdan çok davula benzer banjo, çünkü bir banjo'ya neresinden vurursanız vurun size bir melodiyle karşılık verir. En çok kullanılan tipi 5 telli olsada, 2 tane daha, farklı sayıda teli olan banjo mevcut. İlerleyen yazılarımda bu konularda da elimden geldiğince detaylı bilgi vermeye çalışağım. Ama ben özellikle 5 telli banjo üzerinde duracağım.

Eğer banjo ilk müzik aletiniz olacaksa, kesinlikle doğru yerdesiniz; çok hızlı, açık ve kolay bir şekilde adım adım her şeyi öğreneceksiniz.

Güzel Günler...